هفته: نظامی مستقل از گاهشماری خورشیدی و قمری برای سنجش زمان. هفته از هفت روز متناوب تشکیل می‌شود که دوره بزرگتری را شکل نمی‌دهد. روزهای هفته در همه جای دنیا متدوال است و بخاطر آنکه تحت هیچ شرایطی ترتیب روزها تغییر نمی‌کند، درهمه جا یکسان و مطابق با یکدیگر باقی مانده است.
اینکه در ایران باستان هفته و روزهای هفته وجود نداشته، ادعایی نادرست است. اسناد موجود، نظریه نبودن روزهای هفته در ایران باستان را با قاطعیت رد می‌کند. نخست اینکه شمار هفت‌گانه روزهای هفته، در زمان‌های بسیار دور از اهله هفت‌روزه ماه برگرفته شده و از آنجا که گاهشماری قمری ساده‌ترین و ابتدایی‌ترین شکل گاهشماری است و تشخیص اهله ماه، آسان‌ترین و سریع‌ترین شیوه درک گذر زمان است؛ بی‌گمان جوامع بشری از گذشته‌های دور و بدون آموختن از یکدیگر، به آن پی برده و از آن بهره گرفته‌اند.
دوم اینکه در شاهنامه فردوسی بیشتر از یکصد و بیست بار واژه هفته بکار رفته است. از آنجا که شاهنامه فردوسی ترجمان داستان‌ها و بازگویه‌های دوران باستان است، بعید است که بدون اینکه چنین مفهومی در متون مبنا بکار رفته باشد، تا این اندازه در شاهنامه بکار رفته باشد.
سوم اینکه متون مانوی، کاربرد فراگیر و گسترده روزهای هفته را تأیید می‌کنند. در نوشتارهای مانوی یافت‌شده در تورفان و نیز در موگ‌تاگ از روزهای یکشنبه و دوشنبه با نام‌های «مهرروز/ خورروز» و «ماهروز» یاد شده و این دو، روزهای روزه‌داری مانویان دانسته شده است. البته در متون مانوی، همراه با روزهای هفته، از نام‌های سی‌گانه برای روزهای ماه نیز استفاده می‌شده است و همچنین روز دوشنبه، روز مقدس و تعطیل مانویان بوده است.
چهارم اینکه متون و منابع کهن چینی نیز کاربرد هفته در ایران باستان و حتی نام روزهای آن را گزارش کرده‌اند. در یک متن نجومی کهن بودایی که در سال ۷۵۹ میلادی از سنسکریت به چینی ترجمه شده و «یانگ چینگ فنگ» در سال ۷۶۴ میلادی حاشیه‌ای بر آن نوشته است؛ از نام روزهای هفته در زبان چینی و معادل آنها با روزهای هفته در فارسی میانه و سغدی یاد کرده است. در این متن، نام ایرانی روزهای هفته که از یکشنبه آغاز می‌شوند، بدینگونه بازگو شده است: «میر» (مهرروز/ خورشیدروز)، «ماخ/ ماه» (ماهروز)، «وَنخان/ اونْخان» (بهرام‌روز)، «تیر» (تیرروز)، «اورمَزت (اورمزدروز)، «ناخیذ/ ناهیذ» (ناهیدروز)، «کیوان/ جیان» (کیوان‌روز). همانگونه که دیده می‌شود این نام‌ها از نام هفت سیاره آسمان، یعنی خورشید و ماه و پنج سیارة شناخته‌شده آن زمان برگرفته شده است (کونگ فانگ ژن، ص 139 تا 144؛ قریب، مطالعات سغدی، ص 27). همانگونه که دیده می‌شود این نام‌ها از نام هفت سیاره آسمان، یعنی خورشید و ماه و پنج سیاره شناخته‌شده آن زمان برگرفته شده است.
به این ترتیب دانسته می‌شود که روزهای هفته، همراه با نام‌هایی ویژه، در گاهشماری‌های ایران باستان کاربرد داشته و حتی تعطیلی روز یکشنبه در تقویم میلادی از روز تعطیل ایرانی برگرفته شده است. می‌دانیم که نام روز یکشنبه در هر دوی آنها به یک معنا است و Sunday به معنای «خورشیدروز» است. اما در دوره ساسانی و همراه با دیگر تحریف‌های آنان از آیین و فرهنگ ایران باستان، روزهای هفته را نیز از گاهشماری خود حذف می‌کنند و تنها نام روزهای ماه را بکار می‌گیرند.
