شاپور: شاپور یکم. دومین شاه ساسانی (242- 272 میلادی). پسر اردشیر بابکان. به هند و بلخ و سمرقند لشکر کشید و سلسله کوشانیان را منقرض کرد. او دائماً در حال جنگ‌های مداوم و بی‌حاصل با رومیان بود.

شاپور یکم در کتیبه خود بر دیوار کعبه زرتشت در نقش‌رستم و پس از آنکه به آتش کشیدن و ویران کردن و غارت کردن چند شهر را روایت کرده، با ذکر دقیق نام شهرها و شهرستان‌ها، گزارش داده که مردم ۳۶ شهر را به اسارت گرفته و با خود به ایرانشهر آورده است. او همچنین فرمان داده است تا به پاس این پیروزی‌هایی که اهورامزدا نصیب او کرده، هزار گوسفند را در آتشکده برایش قربانی کنند و این کار را با قربانی کردن یک گوسفند در هر روز تکرار کنند.

شاپور یکم در ابتدا از مانی حمایت کرد و سپس با القائات موبدان زرتشتی بدو پشت نمود. از او چند کتیبه و سنگ‌نگاره از جمله کتیبه‌ای سه‌زبانه بر بدنه بنای موسوم به کعبه زرتشت در نقش‌رستم بر جای مانده است. بنگرید به مدخل‌های ← کتیبه شاپور یکم (چند مدخل)، سنگ‌نگاره شاپور یکم، سنگ‌نگاره‌های ساسانی نقش‌رستم، سنگ‌نگاره‌های تنگ چوگان.