خورشید: درخشان‌ترین جرم آسمانی که تأثیری فراوان در باورداشت‌ها و آثار هنری مردمان باستان داشته است. خورشید چشمگیرترین جرم آسمانی و بزرگترین سیارات بوده است. تأثیر گسترده خورشید بر روی زندگی زمینیان و وابستگی عمیق مردم بدان موجب شده تا خورشید محبوب‌ترین و توجه‌برانگیزترین پدیده پیرامونی بشر- چه بر روی زمین و چه بر پهنه آسمان- باشد. از نگاه مردمان باستان، خورشید علاوه بر اینکه عامل انکارناپذیر رشد و رونق کشاورزی و شکل‌گیری حیات بر روی زمین بود، عامل اصلی شکل‌دهی و ایجاد سامان و نظم در جهان و در زندگی مردم و قراردهای زمانی منبعث از آن بود. تمامی نظام‌های زمان‌سنجی و چرخه سامان حیات انسانی، جانوری و گیاهی بر روی زمین بر اساس حرکات روزانه و سالانه خورشید تعریف می‌شد و معنا می‌یافت.
انسان در گذر هزاران سال دیده و دریافته بود که این تنها خورشید است که می‌تواند شب‌های سرد و ترسناک درون غارها را با پرتوهای خود به گرما و آرامی تبدیل کند. او شب‌های هزاران سال را در انتظار و آرزوی طلوع خورشید بسر برده بود و همراه با بردمیدن آن، بانگ شادی سر داده بود. انسان این را بخوبی می‌دانست و درک می‌کرد که زندگی بر روی زمین فقط با وجود پرتوهای خورشید معنا و مفهوم دارد و هر آنچه از آن بهره‌مند است، ناشی از دهش‌های این گوی بزرگ زرین است.
گوی بزرگ و درخشانی که آدمی قدرت و توانایی کمترین دخالت و تأثیرگذاری بر آن را نداشت و بکلی بیرون از حوزه نفوذ و دسترسی او بود. اینچنین بود که برای او پدیده خورشیدگرفتگی اهمیت فراوانی می‌یافت. چرا که از یک سو، احتمال اینکه خورشید محبوب را از او بربایند، موجب نگرانی او می‌شد و از سوی دیگر، میل داشت تا بداند این کدامین عامل و نیرو است که توان در افتادن و غلبه بر خورشید مقتدر را داراست؟
اهمیت و جایگاه خورشید در گذر زمان‌های طولانی موجب شده تا نگاره آن بر روی کهن‌ترین نقوش روی سفال و یا کهن‌ترین سنگ‌نگاره‌ها دیده شود. با اینکه نقش خورشید بر روی ظرف‌های سفالین، می‌تواند نوعی درخواست و آرزو از این زندگی‌بخش بزرگ باشد تا همواره از دهش‌های او برخوردار باشند؛ همین نقش بر بالای سنگ‌نگاره‌های پیروزی حاکمان و جهان‌گشایان که رقیب نگون‌بخت را در زیر پای خود فرو غلطانده‌اند، تأکید و تبلیغ این نکته است که این پیروزی در سایه حمایت و توجه خورشید کسب شده و فرمانروای پیروز از پشتیبانی و پناه او برخوردار است.
برای متن کامل مقالات به نسخه چاپی کتاب مراجعه نمایید.
