اورارتو: اوروآتْری/ اوراشْتو (بابلی)/ اَرْمینَه (فارسی باستان). کشوری باستانی در حدود آذربایجان غربی و ارمنستان و شرق ترکیه امروزی. ارمنیه/ ارمینه یا اورارتو، یکی از سرزمین‌های متصرفه هخامنشی بوده و در آنجا، خط، زبان، ادیان و پرستش سه خدای اهورامزدا، میترا و ناهید در کنار سه خدای بزرگ اورارتویی یعنی: «خالْدی/ هالْدی»، «تِئیشِبا» و «شیوینی» رواج داشته است.
اورارتو در نیمه پایانی هزاره دوم قبل از میلاد، تمدنی مبتنی بر یک اتحادیه قومی بود. اما کشور و دولت اورارتو در نیمه نخست سده نهم قبل از میلاد پا به عرصه تاریخ نهاد. این کشور پس از سیصد سال و در سده ششم (حدود سال ۵۹۰) قبل از میلاد، پس از مدت‌ها جنگ و نبرد با آشوریان و دیگر کشورهای پیرامون و احتمالاً بر اثر شکست از سکاییان کوچ‌رو و یا «هُوَخْشَترَه» سومین و قدرتمندترین پادشاه ماد برای همیشه از تاریخ محو می‌شود.
کشور اورارتو همواره از سوی آشوریان در معرض تاخت و تاز بوده است. کتیبه و نگارکندی از شَلمَنصَر سوم حاکی از حمله او به این شهر، کشتار اهالی، خونین کردن کوهستان‌ها، سوزاندن شهرها و برافراشتن میل‌هایی از سر انسان‌هاست. اما با این حال، کشور آشور پیش از آنکه بتواند اورارتو را نابود کند، خود مغلوب پادشاهی ماد گردید.
سرزمین اورارتو شامل پهنه‌ای می‌شد که تقریباً برابر است با شرق و جنوب شرقی آناتولی (در ترکیه امروزی)، شمال کردستان، غرب و شمال غربی آذربایجان، تمامی ارمنستان و بخش‌های از گرجستان. پایتخت اصلی اورارتوییان در شهر قلعه‌مانند «توشْپا» در شرق دریاچه وان بوده که سرزمین اصلی آنان نیز بشمار می‌رفته است.
برای متن کامل مقالات به نسخه چاپی کتاب مراجعه نمایید.
